Istotowo i konstytutywnie, czyli Droga-Prawda-Życie

Połączyłem dwie metody (metodologie?). Obydwoma posługuję się codziennnie i nie wyobrażam sobie, że można inaczej. Muszę wiedzieć, czym coś jest, żeby normalnie (adekwatnie) żyć i działać. Nie zawsze przecież trzeba prowadzić długie analizy. Życie codzienne tego od nas nie wymaga.

Ale, gdy się czemuś poświęcam bardziej... chce wiedzieć o tym jak najwięcej. A cóż dopiero, gdy rozmawiamy z kimś, kto pyta i szuka odpowiedzi na ważne dla niego sprawy. Zwłaszcza o sens: życia, działań i wszystkiego.

Jest prawda. Można ją poznać, a przynajmniej do niej się bardzo przybliżyć. Jeśli ktoś odrzuca tę "wiarę" trudno dalej rozmawiać. Można tylko życzyć tej osobie powodzenia na drodze życia (eksperymentalnej i z pewnością mniej znanej niż moja).

Istota rzeczy brzmi dla wszystkich znajomo. Ale wyrażenie "istotowo i konstytutywnie" już obco. A przecież to też jest bliskie naszej codzienności - każdy budynek ma konstrukcję, fundamenty, materiały budowlane, wykończenia, podłączenia. I czemuś służy, przeważnie naszemu zamieszkiwaniu, wygodzie, bezpieczeństwa, życiu rodzinnemu. Są też budynki służące jako siedziby urzędów, biur, instytucji, szkół, sklepów, muzeów, świątyń, teatrów, kin... Coś, po coś, z czegoś, jakoś, z czymś... czyli istotowo i konstytutywnie. Istota rzeczy, konstrukcja, konstytucja... coś JEST ważniejsze w tym wszystkim, coś mniej. Trzeba popracować w pocie swego czoła, bez schematów i  uprzedzeń (podszeptywanych przez zwątpienia i innych niewidzialnych nieprzyjaciół w sobie, ale z tego świata, ze złych doświadczeń, albo doświadczenia zła, z ciemności naszej, przechowywanej w schowkach anty-kultury)!

Są rzeczy materialne, widzialne, niewidzialne, są sprawy, procesy, relacje... i są osoby. Świat osób to wyjątkowa i najważniejsza dla nas kategoria bytów, rzeczy i spraw.
Gdy chcemy zrozumieć siebie - a to jest kluczowy punkt dziejów - wchodzimy na drogę, która nas prowadzi do dzisiaj. Uruchamiamy wiedzę ze wszystkich dziedzin, z jakimi się zetkneliśmy dotąd, a które mają/miały, a nawet będą miały (przewidywalne) znaczenie. A ponieważ żyjemy w konkretnych miejscach na ziemi i w konkretnym czasie ludzkich dziejów, nie można wykluczyć wydarzeń i okolicznosci, które miały, mają wpływ na nasze najbliższe otoczenie i wszelkie inne w skali globalnej (kosmicznej wręcz).

Każdy człowiek ma, a raczej jest, całością, sumą, jednością... aż po własną tożsamość (z niezwykle ważną rolą pamieci). Większość z nas poprzestaje na takiej ogólnej, zdroworozsądkowej wiedzy o sobie i świecie, a wierzący także o Bogu i świecie duchowym. Dociekliwi chcą więcej. Szukają, pytają, czytają, studiują, medytują, kontempolują i dochodzą wyższej świadomości -  samoświadomości. Rozumieją siebie, innych ludzi, świat, kulturę, aż po Boga.

Metoda poznania sięgająca po aspekty istotowe i  konstytutywne wzięła się od filozofów, jest opisana przez fenomenologów, którzy zaczynają poznawanie od danych dostępnych dla ludzkich zmysłów. Metafizycy chcą tę wiedzę osiągnąc innymi metodami, pełnymi założeń, wnioskowań itd. Całość i jedność jest ważna i dla jednych i dla drugich.

Metoda samopoznania uwzględniająca pryzmat trzech płaszczyzn (dziedzin): własnej drogi od urodzenia do dzisiaj, zdobytej wiedzy z wszelkich dziedzin rzeczywistości w aktualnym stanie kultury, oraz tego, co zwiemy dziejami, co ma jakieś odbicie w stanie trawy przed domem i relacji z wyprawy w Kosmos, przez kolejną załogę i satelity. Ta metoda pochodzi od Mistrza z Nazaretu, Jezusa Chrystusa. Jezus powiedział, że jest Drogą i Prawdą i Życiem, i tak to funkcjonuje w teologii i kaznodziejstwie. Ja jednak podchwyciłem i używam także jako podpowiedzi metodologicznej, żeby zwrócić większą uwagę na te trzy aspekty, w jakich realizuje się nasze życie. I połączyć, szukając-wypatrując punktu przecięcia.

Kiedy zastosowaełm - odtąd już nie szukam, nie pytam, ale kontempluję prawdę o sobie, w świetle rzeczywistosci doczesnej i wieczności. Poza ten pryzmat wyjść nie można. Pryzmat rozszczepia światło. Trzy proste, przecinające się w jakimś punkcie, wyznaczają przestrzeń - w geometrii,  może i wszechświecie. Czasoprzestrzeń zakrzywioną zostawię fizyce i kosmologii. Nie chciałbym, żeby moją czasoprzetrzeń istnienia osobowego zakrzywiło straszne (zabójcze) zło, w religiach mówimy o grzechu, czyli negacji dobra, odrzuceniu dobra, pomniejszeniu dobra - w  nas i całym świecie.

Dzisiaj, mając lat 67, będę mówił to samo, co kiedyś w Legionowie na sali katechetycznej PATRZ W ŚWIATŁO. Ale będę dodawał to, co dopiero poznałem na koniec - zrekapituluj Drogę-Prawdę-Życie tak, jak ci się dawały, jak je poznawałeś do tej pory, jakby muszle skądśiś, ktore pamięć wyrzuca na brzeg twojego wewnętrznego oceanu. Są zawsze jakieś wydarzenia wyróżniające się czymś (własnym kolorytem, wagą...), moga także znaczeniem, które wywarły (wywierają...).

Kto umie (prze)medytować całą swoją drogę (nad całą swą drogą, jaką pamięta) - już powinien być szczęśliwy, chyba że wszystko po drodze niszczył i teraz siedzi w celi śmierci?
Kto może zrekapitulować wiedzę, którą żmudnie zdobywał aż dotąd, widząc spójność - już może chyba być szczęśliwy?
Kto może wspominać wydarzenia w dziejach najnowszych i ciut starszych, które napełniają go dumą i więcej-  już powinien, może, być szczęśliwy?

 A JEŚLI ZNAJDUJE PUNKT WSPÓLNY WSZYSTKICH TRZECH WYMIARÓW, PUNKT, MOŻE POLE WSPÓLNE? TO JEST/JESTEM W SEDNIE SWOJEGO OSOBOWEGO ISTNIENIA. ISTOTOWO I  KONSTYTUTYWNIE. Czego jeszcze chcieć? By inni, by wszyscy byli szczęśliwi.

Ingarden napisał "kto się dobrowolnie odda na wytwarzanie dobra, prawdy i piękna, wówczas dopiero istnieje".
Jan Paweł II zawarł to samo w medytacji o sobie, jako o bezinteresownym darze. Norwid podobnie, a był wczęśniej od wspomnianych powyżej wielkich Polaków. Nic nowego pod Słońcem. Idź i ty czyń podobnie - znamy z przypowieści o bliźnim.

W naszym kręgu kulturowym, kto mówi, że nie wie, jak żyć, sam siebie chyba oszukuje.

PS.
Dołączyłem na samym końcu posta wiersz, który już był wcześniej publikowany (poprzedni post). Może to wszystko - proponowane przeze mnie rozwiązanie - jest bardziej sztuką, niż naukową metodologią? Jeśli tak, to jednak SZTUKĄ ŻYCIA.

***

punkt

        /to tak jak z Duchem Świętym/

jest jeden wyjątkowy
tylko mój twój jej jego
niewzruszony na przecięciu

trzy ma zawsze coś z doskonałości
trzy linie potrzebne w przecięciu
żebyśmy opanowali przestrzeń

dwie linie nie maja głębi
tworzą tylko płaszczyznę
trzeba dołożyć tę trzecią

same linie wiele dać nie mogą
ale jeden punkt przecięcia już tak
jest czymś wręcz sakramentalnym

każda linię mogę medytować
w czas zadany dniem lub nocą
każdą oddzielnie albo punkt przecięcia

dlaczego tak a nie inaczej szedłem
co rozumiałem szukałem znalazłem
co się w tym czasie w świecie działo

tylko i aż tyle wymagalne łatwo
każdemy świadomemu poręczne
nie można uciekać od myślenia

     (niedziela, 7 czerwca 2020, g. 1.18)

***

czym coś jest

       /czucie wiara rozum prawda/

to jest temat
to jest moje zadanie że ha
na wieki wieków amen

nie mogłem wcześniej
a któż może młody
wiedzieć czym coś jest

trzeb ażycie przeżyć
żeby się odważyć
no i dłużej czekać próżno

wszystko pewnie wcześniej było
poznawałem cząstkowo
teraz w świetle drogi-prawdy-życia

nie będę krzyczeć heureka
o każdą rzecz i sprawę
ale o sens jedności całości

nie odrzucam fragmentów
jakby nie były w całosci
zanurzone usensownione

dobro i zło jest w tym wszystkim
chyba tylko ze względu na nas
któż bez nas by je odczytał

póki żyję i mogę je czuję zapisuję
piękno zachwycało zawsze do pracy
praca wiedzie ku zmartwychwstaniu

    (sobota, 6 czerwca 2020, g. 16.55)

***

dajcie mi (po)pracować jeszcze

          /znów kogoś wścieknę i oburzę/

i cóż że jestem emerytem
skoro pracować mogę
robię co w mojej naturze
od urodzenia przez wychowanie
niektórzy w to wątpią
wskazując jako przykład lenia
widząc tylko złą wolę

taka istota natura kultura
każdy działa tym czym jest
można podobno łamać schematy
i być kimś innym i inaczej
ale czy ja jeszcze spróbuję
istotowo i konstytutywnie nie wiem
tego też mi nie wybaczą

praca moja polega na łapaniu
i utrwalaniu na miarę talentu
tego co zjawia się w noosferze
co chwytam sobą bo rozpoznaję
odpoznaję drogą-prawdą-życiem
inaczej tego się nie łapie
trzeba byc stale przygotowanym

nikt nie żyje i nie umiera dla siebie
szewc dla zegarmistrza i piekarza
inżynier w nauczycielu być może
chciałbym i ja być odwrotnie
na coś po coś być pożytecznym
na koniec no i bardzo potem
chyba bardziej nawet niż teraz

    (sobota, 6 czerwca 2020, g. 16.30)

***

światy równoległe

          /Syberia Afryka świat Polska i Kosmos/

są w każdym i dzięki nam są
nie mogę każdym się zajać
nie zdążę z pewnością
w Kiachcie też ludzie żyją

samo poznanie spraw nie załatwi
pobyć z nimi byołby lepiej
ale przecież nieosiągalne
choć mają szkoły i domy kultury

skoro my znamy takie
to mogą być i w Kosmosie
czy my tylko na obraz jesteśmy
a czy one nie mogą

ksiądz Walczak dzisiaj umarł
tak samo myśleliśmy o Kościele
on znał ten w Niemczech i Zambii
ja doświadczyłem bardziej naszego

różnica dziś między nami maleńka
ja jeszcze pomyślę zapiszę
on pozostał w tym co przeżył i zrobił
obiektywnie coś pozostaje na zawsze

są żyją pozostaną inne pokolenia
jak długo nasz świat żyje w Kosmosie
coś jeszcze poznam nawet ja
zanim do księdza Stanisława dołączę

    (sobota, 6 czerwca 2020, g. 15.11)

***

co tu wybrać

         /intelekt ponad politykę/

kampania polityczna w toku
właściwie nigdy się nie kończy
teraz wybieramy prezydenta

mówią mówią mówią
słowa słowa słowa
rzadko rozum wyziera

telewizor można wyłączać
komputerów nie włączyć
ale co wybrać

kampanię intelektualną kocham
w każdych okolicznościach
wybieram ją ponad politykę

prawda jest można ją poznawać
politycy boją się jej jak ognia
unikają zamiast kontemplować

    (sobota, 6 czerwca 2020, g. 12.36)

***

Taize brothers

       /dobro-piękno-prawda-Annopol/

dobrze że są
że wierzą w co wierzą
w Boga pojednania
miedzy religiami i ludźmi
ludźmi z udziałem religii
by służyły wspaniałomyślnie
nie dla zachowania tradycji
ale idei istoty rzeczy w prawdzie
którą można kontemplować
nie pomimo czemuś czegoś
ale właśnie z różnicami
rozmawiajmy o różnicach
wybaczajac sobie nawzajem

    (piątek, 5 czerwca 2020, g. 21.03)

***

dziwna sztuka

    /aspekty istotowe i konstytutywne/

dziwną sztukę tworzę
dla Bogu ducha winnych
nijak nie rozumieją

bo tu nie o tradycję chodzi
polskich maturzystów po PRL
bez podmiotwo-osobowego bycia

chowali nas jak byty matrialne
w materialistycznym społeczeństwie
bez subtelniejszych niuansów

aspekty istotowe i konstytutywne
nazwał dla nas dopiero papież
robił to całe życie jako poeta i JPII

papieża się słuchało
raz zjawił sie  w naszych dziejach
opowiedział  prawie wszystko

nikt nas długo nie zrozumieje
wyjątki mają podobne doświadczenie
ja już tylko w nich się dobrze czuję

ale co tu jest sztuką wykrzyknijcie
ani forma ani styl nie przekonują
doświadczenie nieba-prawdy w istocie

(pt. 5 czerwca 2020, g. 11.23) TU - Niezjednoczeni...PL

Zdjęcia do kolażu z poniższych stron:

http://ingarden.center.uj.edu.pl/biogram-romana-ingardena/
https://ksiazki.wp.pl/130-lat-temu-zmarl-w-przytulku-cyprian-kamil-norwid-wieszcz-niedoceniony-za-zycia-6145576489830017g
https://archiwum.allegro.pl/oferta/papiez-jan-pawel-ii-portret-olowkiem-i7168034926.html https://www.gosc.pl/doc/1122024.Jezus-w-miescie