Niezwykłe imieniny Marii Królowej z Annopola

W późnym wieku człowiek-osoba jest jak farbki do kolorowania ramek, szablonów i szkiców, których dostarcza świat wokół i wewnątrz. Życie nagromadziło w nas skarby. Więc chodź pomaluj nasz świat, spójrz na niego tęczą moich oczu, serca, wiary i rozumu, uczuć.

Maria Królowa, z domu Jackowska, mieszkanka najpierw Warszawy, w późniejszym etapie życia Annopola w gminie Strachówka 8 września obchodziła imieniny. W katolickim kalendarzu liturgicznym ten dzień obchodzimy jako wspomnienie i Święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. 

Ano, wniknijmy – z doświadczeniem dziejów najnowszych i 33 lat katechizacji - w ducha czasu i liturgii.

… A ty, Betlejem Efrata, najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich! Z ciebie Mi wyjdzie Ten, który będzie władał w Izraelu, a pochodzenie Jego od początku, od dni wieczności. Przeto [Pan] wyda ich aż do czasu, kiedy porodzi mająca porodzić. Wtedy reszta braci Jego powróci do synów Izraela. Powstanie On i paść będzie mocą Pańską, w majestacie imienia Pana Boga swego. Osiądą wtedy, bo odtąd rozciągnie swą potęgę aż po krańce ziemi. A On będzie pokojem... Wiemy, że Bóg z tymi, którzy Go miłują, współdziała we wszystkim dla ich dobra, z tymi, którzy są powołani według [Jego] zamiaru. Albowiem tych, których od wieków poznał, tych też przeznaczył na to, by się stali na wzór obrazu Jego Syna, aby On był pierworodnym między wielu braćmi. Tych zaś, których przeznaczył, tych też powołał, a których powołał - tych też usprawiedliwił, a których usprawiedliwił - tych też obdarzył chwałą.
Śpiewam więc i ja psalm, duch mój się raduje w Bogu, Zbawcy moim.

Ja zaś zaufałem Twemu miłosierdziu,
niech się moje serce cieszy z Twej pomocy.
Będę śpiewał Panu,
który obdarzył mnie dobrem.

Szczęśliwa jesteś, Najświętsza Panno Maryjo, i godna wszelkiej chwały, bo z Ciebie narodziło się słońce sprawiedliwości, Chrystus, który jest naszym Bogiem. Rodowód Jezusa Chrystusa, syna Dawida, syna Abrahama. Abraham był ojcem Izaaka; Izaak ojcem Jakuba; Jakub ojcem Judy i jego braci... Mattan ojcem Jakuba; Jakub ojcem Józefa, męża Maryi, z której narodził się Jezus, zwany Chrystusem. Z narodzeniem Jezusa Chrystusa było tak. Po zaślubinach Matki Jego, Maryi, z Józefem, wpierw nim zamieszkali razem, znalazła się brzemienną za sprawą Ducha Świętego. Mąż Jej, Józef, który był człowiekiem sprawiedliwym i nie chciał narazić Jej na zniesławienie, zamierzał oddalić Ją potajemnie. Gdy powziął tę myśl, oto anioł Pański ukazał mu się we śnie i rzekł: Józefie, synu Dawida, nie bój się wziąć do siebie Maryi, twej Małżonki; albowiem z Ducha Świętego jest to, co się w Niej poczęło. Porodzi Syna, któremu nadasz imię Jezus, On bowiem zbawi swój lud od jego grzechów . A stało się to wszystko, aby się wypełniło słowo Pańskie powiedziane przez Proroka: Oto Dziewica pocznie i porodzi Syna, któremu nadadzą imię Emmanuel, to znaczy: Bóg z nami.

Tak lub inaczej korzystam z mądrości, natchnienia, objawinia Pisma Świętego od dziesiątków lat. W samej katechezie od 33. Bywało, że wywieszałem skrót "czytań na dany dzień" codziennie na szkolnym korytarzu, pod krzyżem. Bywało, że wpisywałem komentarze na stronie „Chleb Boski”, ale najczęściej korzystałem przygotowując liturgie mszy szkolnych w parafii w Strachówce. Zwłaszcza wtedy, gdy biskupi prosili na odprawie katechetycznej o parafialne katechezy liturgiczne. Na bazie czytań mszalnych powstawały wezwania modlitwy powszechnej i komentarz do procesji z darami. Do nich pieśni i piuosenki (śpiewy) dobierała schola szkolno-parafialna. Bywało, bywało, bywało. Jak wiadomo, od dawna (2/4 lata?) jest u nas inaczej.

8 września był dniem świąteczno-imieninowym w Annopolu przed I Wojną Światową, w okresie międzywojennym (II RP) i tuż powojennym. Do śmierci Andrzeja i Marii (1952, 1955). Zapiski rodzinne odzwierciedlają tamten czas, stan ducha, obyczajowość rodzinną, korzenie siły patriotycznej i religijnej, która zaowocowała wielkimi czynami. Wielkimi ofiarami. Świętością też. Od 1999 znów ma ten wymiar - nasza córka nawiązała imieniem - wraz z nami - do tradycji. Najpierw chrzcielnej, imion po ważnych osobach w rodzinie.

1) Pierwsze zapiski okolicznościowe pochodzą z 8.9.1910:

Kocham annopolską letniczkę

przyjm ode mnie rękawiczkę

                               /Mąż/

Za domową zaś zasługę

możesz zabrać i te drugę

                             /Ojciec rodziny/

***

To nie żarty – Wy szczęśliwi

mili, zacni i cnotliwi

bądźcie nadal w takim stanie

niech połowa życia druga

będzie jasną niezachwianie

szczęścia niech Wam spłynie struga

o to proszę i w to wierzę

przyjm od wiernej „Credo Bougua”

                            /Jadzia, siostra/

***

Kochana Maniu!

Gdy mąż wpadnie gdzie na trunek

patrz się na mój pocałunek

inne szczere me życzenia

złoże Ci w sam dzień imienia

        /Twój brat Jacek d'Olec,

                   Consul de la republique S.Marino

                   en Italie, habitant a la ville Annopol

                   Paryż, 15 rue Champollion/

***

Kochana Marysieńko

Zbrzydło srebro, więc ze złota

miej łokciowy sznur

niech przycichnie Twa tęsknota

do synów, do cór

ps

Wiedz że męża masz niemrawę

przyjm po roku tę oprawę

                   
                         /Andrzej Król/

2) Rok 1911

Dałam szklanki i talerze

daję rzeźbę dziś w ofierze

                                    /Mateńka/

Wieki sławy i niedoli

mijają jak sen,

bohaterzy co walczyli,

legli w grobach hen!

Kto dziś o nich też pamięta,

kto przejął ich miecz

wszyscy walki przeciw wrogom

odrzucają precz.

Niemiec gniecie, Moskal szydzi

i Rodacy klną

przeciwko nam nam nawet Żydzi

z nienawiścią mkną.

W kim nadzieja, któż nam został

został polski lud

ukochajmyż go bo z niego

przyszłej sławy cud.

W czem ma radość, w czem otucha

w czem tkwi jego mrok,

wiesz coś z życia, poglęb z książki

przyjm więc „Polski Rok”.

                        
                                 /Rodzic/

***

W wdowieńskim stanie

ciągłe łkanie

bez pierwszego

do drugiego

niech przyjdzie młodzieniec

ma gotów mój wieniec

Maryś droga

chwal Ty Boga

że masz swego

choćby złego

byś wciąż mu pachniała

ja perfumy dała

siostra Jadzieńka

Brata Olesia

doktorski kum

panieński swat

bez żadnych win

i z cnót swych rad

przywiedzie sam

do waszych bram

cna Mirjam

i odda wam

wy przyjmcie ją

jak siostre swą

bo to ma krew

miłości śpiew

i Ty Maryś moja droga

co gorąco kochasz Boga

nie miej do nas już urazy

choćby za te me obrazy

          /Szczęśliwy Narzeczony i brat/

***

Że jestem Gozdawa

w tem cała ma sława

i choć się splamiłem,

że medal zdobyłem,

lecz głoszę dziś wszędzie

tej hańby nie będzie!

Bo na cóż zaszczyty

i na cóż cóż chwalb myty

ja jestem Gozdawa

w tem cała ma sława!

Żem Wielki w Krakowie

to każdy to powie

żem piękny i boski

już krążą tam piosnki,

żem mądry, uczony

grzmią głośne puzony

żem mistrz ja genialny

największa zaś sława

że jestem Gozdawa.

Precz krzyże, mogiły

precz kościół, precz popy

modlitwy, co były

w tym domu... precz szopy

jam Wielki, jam Sztuka.

Kto chce ukojenia

kto pragnie zbawienia

niech do mnie zapuka

boć w tem moja sława

że jestem Gozdawa!

Więc pragną Siostrzyco

ma miła nadobna

byś wielką się stała,

i do mnie podobna.

Na zawód, cierpienia,

dam lepsze lekarstwo,

nie stare wierzenia

nie stare kuglarstwo.

I Twa będzie sława

że jesteś Gozdawa!

             /Cyprjan Kamil Gozdawa Jackowski/ (brat Stanisław, rzeźbiarz)

***

Rachunek w mej głowie
A nie głupie wiersze
Nie lubię rymarzy
To me zdanie pierwsze
Ścisłość w mojej mowie
Wywody niedługie
Nie lubię blagierów
To me zdanie drugie
Posążki to rzeczy
Bez użytku wiecie
Nie cenię rzeźbiarzy
To me zdanie trzecie
Płótna malowane
Mniej niż czyste warte
Nie lubię malarzy
To me zdanie czwarte
Miasto zamiast złej tandety
Wolę puste kąty
Nie lubię partaczy
To mój wywód piąty
Kocham braci, siostry
A szczególnie Manię
Życząc jej pociechy
To me szóste zdanie.
     

       /po. inż.woj. Kazio/ (brat ppłk. zamordowany w Katyniu, założyciel 

                                     Muzeum Techniki w W-wie)

3) Rok 1922

Marysieńka Królowa

co dzień rano wstaje

chodzi do kościoła

jałmużnę rozdaje

Męża ma przy soie

od samego rana

więc też jej wesoło

danaż moja dana

Pomodliwszy się gorliwie

wracają do domu

bo Anielka jeść szykuje

a czy wiecie co gotuje

różne kasze zupki grochy

dobrze że tam nie ma Zochy

        /Zofia Jackowska/ (siostra Marii)

4) Rok 1925

„Wiersze moje [Marii Królowej] do najdroższej Rodzinki w Warszawie, w dniu moich imienin 8.9.1925” -

Jak się macie siostry bracia

co tam u Was słychać...

ja się czuję doskonale..

dziś są moje imieniny

w mej cichej pustelni..

Andziuś frunął sam raniutko

modlić się w kościele

za duszę swej Mateńki

bo kochał ją szczerze...

Ja gości będę raczyła,

bo mam czekoladę

dała mi ją Niusia [Kapaonowa] droga

co ma swą gromadę [czworo].

Od Zosi ciasta smaczne

zjadłam już w środę

modlę się za nią

o zdrowie, urodę

Kazio pończochy dał śliczne

siostrze kochanej

bym mogła nogami dorównać

jego prześlicznej Nineczce

Staszku, ty do kącika

postaw mi rzeźbę uroczą

i pędź se do Londynu

niech Angielki Ciebie zoczą.

Brat Oleczek niech mi fotografię

przyśle swego synka [prof. Aleksandra Jackowskiego!!!, ur. 1921 -                                   MUSOWO ZOBACZYĆ, WYSŁUCHAĆ, PRZEMYŚLEĆ!!! ON                             PYTA SIEBIE I MNIE KIM JESTEM? KIM JESTEŚ? KIM                                 JESTEŚMY? JEST ŻYWYM, ŻYJĄCYM PYTANIEM Z                                         ANNOPOLSKIM EPIZODEM. jEGO OJCIEC CHRZESTNY                                 ANDRZEJ KRÓL LEŻY NA CEMNTARZU W JADOWIE].

…

By nam zawsze dobrze było

w gromadzie kochanej

a wszystko to zawdzięczamy

Mateczce Niezapomnianej [zm. 1922]

5) Rok 1926 (w historii Polski - zamachu majowego)

Wszyscy się cieszą wszyscy radują

gdy na wakacje rzeczy pakują

nasza gromadka też czeka latka

bo to nie lada jest dla nas gratka

zjeżdżamy wszyscy do Annopola

gdzie są wspaniałe lasy i pola

swoboda w pełni spacery cudne

takie wakacje mogąż być nudne?

Domek królewski zamieszkujemy

owoce sery codziennie jemy

mleka i jajek mamy do woli.

W tym roku bawi Emilka z dziatwą

którą wychowa nie jest tak łatwo

do pracy skłaniać i posłuszeństwa

w zaraniu trzeba duże maleństwa

Maryś dorasta Olek dogania

wkrótce poznają siłę kochania

Janek i Jadka jeszcze dzieciakiłąpią motyle zbierają maki.

Ja również jestem z Mańcią Królową

która też gości gromadkę ową.

Spędza tu także urlop miesięczny

Władzio Kapaon za wszystko wdzięczny.

Władzio się modli rano wieczorem

i dzień swój kończy zgodą nie sporem.

Czyta w zamknięciu na spacer chodzi

i gospodarstwo go nie obchodzi

Adzik tu bywał czasem w niedzielę

lecz mówiąc prawdę użył niewiele

przychodził pieszo i pieszo wracał

i na swą żonkę oczy obracał

Mańcia zaś wdzięczna za te spojrzenia

listy mu słała w nich uściśnienia.

Matka tej dziatwy Emilcią zwana

troszczy się z nocy troszczy się z rana

czem tu nakarmić gromadkę naszą

…

Dzieci o zęby codziennie pytam

pytam najczęściej Jasia miłego

który ochoty nie ma do tego.

On lubi książki zabawy sporty

słodycze cista i różne torty

dzieci tu w pracy też pomagały

dyżury swoje co dzień miewały

lecz dyżur Janka bywał paradny

przy stole stale bywał nieradny

szklankipostawił spodków zapomniał

Jadkę przy stole często upomniał

Lolka rozdrażnił niespodziewanie

u cioci Mani miewał uznanie.

Marynia z nami tutaj przebywa

gotuje pierze naczynia zmywa

kurki króliczki kocha też szczerze

wszystkie stworzenia w jednakie mierze.

Dziatwa już wkrótce do szkół powraca

i tam ją inna już czeka praca

skończy się skończy grzybów zbieranie

i na suszenie jabłek krajanie

wykłady lekcje bywają trudne

jedne przyjemne a drugie nudne

szkołą wymaga o nic nie pyta

kto się nie uczy z promocji kwita

Przyjm Mańciu w darze na imieniny

opis wakacji całej rodziny

przym je od Zochy co z kijem chodzi

lecz którą w życiu wszystko obchodzimy

                /siostra Zofia/ 

***

Ciągnęły się dni sznurem

od początku roku...

lecz to tylko początek

ludzi zawsze trwoży

bo niedziela czy piątek

wszak to jest dzień Boży

i powoli powoli

się przyzwyczajają

i ludzie mrucząc z swej doli

w tryb życia wciągają

…

Lecz kto zniesie w pokorze

wszystkie życia troski

potem zgadzać się może

na innych głów wnioski

wtedy wszystko co widzi

bardzo go raduje

niczego się nie brzydzi

łaskę Boga czuje

bo czy brzydkie są drzewa

kwiaty zboża ziołą

deszcze je myje podlewa

ziemia nie jest goła

…

i zwierzęta domowe

również Pan Bóg stworzył

dzikich i rasowych

głodem nie umorzył

Żeby nadać tej ziemi

większego uroku

dał z łaskami Swemi

cztery pory roku

powiedz człowieku teraz

czyś na to zasłużył

boś Pana swego nie raz

oblicze zachmurzył

Wszystkie dzionki dlatego

prędko przeleciały

że września ósmego

powinszować miały.

A czyż wiecie komu?

Naszej cioci Mani

Ona w annopolskim domu

najjaśniejsza pani

A więc żyj nam Cioteńko

jak najdłuższe lata

i z rąk swoich serdeńko

nie wypuszczaj bata

Niech Cię nadal wszyscy

jak teraz kochają

bo wielcy czy niscy

Dobroć Twoją znają

        /Maria Kapaon (lat 17)/

***

Ciociu Maniu ukochana

winszuję Ci już od rana

abyś zawsze zdrową była

i na prymarję chodziła

my tu co rok przyjeżdżamy

innego miejsca nie znamy

gdyż Annopol nasz kochany

zawsze jest mile widziany

…

W Cioteczki pokoiku

jest obrazków wciąż bez liku

prawie wszystkie święte rzeczy

Ciocia ma je w swojej pieczy

w lesie grzybów nazbieramy

najwięcej uciechy mamy

gdy kto znajdzie borowika

tego grzybów pułkownika

     /Jan Kapaon (lat 14)/

***

Ciocia Mania kochana

wstaje z samego rana

ledwie z łóżka wyskoczy

zaraz do mycia kroczy...

a gdy się umyje

odprawia prymaryję...

na dół wnet też leci

do swoich chrzestnych dzieciństwie

pozdrowić ich przywitać

o zdrowie zapytać

gdy do domu powróci

pieśni z nami zanuci

kiedy ranne śpiewamy

pacierz odmawiamy

do śniadania zasiada

wszystkim opowiada

jak przyjemnie spać było

i co się jej śniło

a gdy zje już śniadanie

bierze „Naśladowanie...”

ładnie głośno czyta

gdy zakończy mówi kwita

do obiadu ceruje

albo książki czytuje

gdy się stół zaś nakrywa

na Anioł Pańskiwzywa

zaraz wszyscy klękamy

Bogu dzięki składamy

Potem wkoło siadamy obiad smaczny zjadamy

jak się naje do syta

świętego Alojzego czyta

lub zda się co innego

smutnego wesołego

a gdy znów jest na górze

łata dziurę po dziurze

A gdy dzwonek na kolację wzywa...

od kolacji wstajemy

pacierz mówić idziemy

wszystkie nasze śpiewamy

spa się układamy

Cały dzień jej tak zleci

w pracy szczęściu spokoju

modlitwą wciąż nam świeci

na dworze lub w pokoju

     /Jadwiga Kapaon (lat 12)/

***

Marysieńko nasza droga

która łaski masz u Boga

bo wszystko ku Jego chwale

pełnisz stale i wytrwale

modlisz się ciągle szczerze

odmawiasz z nami pacierze

nawet odmawiasz Prymarję

by czcić Jezusa i Marię

Z tej to łaski i natchnienia

poszłaś za swoją miłością

który ma tu swoje włości

i nas przez to co rok gości

a byłoby smutno przecie

wciąż w Warszawie siedzieć w lecie

choć są tam wkoło ogrody

ale brak wiejskiej swobody

i wśród skwarów tej ochłody

którą dają nasze drzewa

gdzie swobodnie ptactwo śpiewa

i cudnego tu zachodu

i owoców i Ogrodu

…

I spacerów tych rozległych [wszystkie okoliczne parafie aż po Dobre]

i tego umoralnienia

które Zocha ciocia Mania

i ja wspólnie z nimi razem

klęcząc przed Marii obrazem

w duszę dzieci zaszczepiamy

razem z nimi też śpiewamy

by nauczyć ich jedności

i pokory i miłości

A gdy mam tu siostry moje

łatwiej znoszę trudów znoje

bo mi również pomagają

i miłością otaczają

Więc też Marysieńko miła

życzę byś nam 100 lat żyła

i nadal pod Twoim bokiem

z dumnym czołem śmiałem okiem

naprzód wszyscy wciąż kroczyli

i wdzięczni Ci za to byli

żeś z natchnienia niebiańskiego

poszła za Andrzeja swego

No i przy tej sposobności

wznieśmy zdrowie Wasze, gości

i niech każdy głośno powie

dzięki za to Wam Królowie

w dniu imienin Mańci - zucha

składa w hołdzie siostra - Niucha

Emilia Kapaonowa

6) Rok 1927

Cóż Ci życzyć Mańciu droga

postępujesz w Imię Boga

bo masz serce dla każdego

bogatego czy biednego

tulisz wszystkich tak do łona

kiedy matusia rodzona

toteż lgną do Ciebie dzieci

i Andziulek piechtą leci

przez wsie łąki lasy pola

z Urli aż do Annopola

więc choć nibyś zakonnicą

i na wpół świętą dziewicą

radość Cię wielka przenika

gdy zobaczysz zakonnika

A zakonnik wniebowzięty

zżył się z myślą Ziemi Świętej

w głowie swej wszystko układa

aby Maryś była rada

i gdy już nastanie wiosna

uśmiechnięta i radosna

gdy się drzewa zazielenią

i pola się w ruń zamienią

wtedy już Was wyprawimy

w podróż do Jerozolimy!

                    /Emilia Kapaonowa, babcia jk)

(Dopisane – żadne drzewo korzeniem nie wrasta tak silnie w ziemię, jak uczucie religijne w duszę. Głosy Katolickie o komunizmie (z września 1927) – póki człowiek rozum i serce mieć będzie, póty skłonności i poczucie religijne posiadać będzie. Religia dla każdego człowieka jest światłem, jest pochodnią, jest dźwignią,kotwicą, jest balsamem na rany i bóle ludzkie”)

7) Rok 1930

Do tych wierszowanych życzeń imieninowych dołączę i te, urodzinowe, pochodzące spoza kręgu rodzinnego. Od zakonników, jak się domyślam ze zgromadzenia Franciszkanów, współtowarzyszy pielgrzymek.

Piękno Twojej zacnej duszy

nawet zakonników wzruszy.

W tym dniu przesłać Ci wolimy

życzeń huk z Jerozolimy

z Rzymu Mantui Messyny

Niech nam żyje cna Królowa

w sercu wszystkich nas zachowania

                      
                               /Zakonnicy/

***

Rodzice chrzcząc mnie, wpisali mnie do kościoła w Polsce. W którym sami tkwili głęboko, szczerze, światobliwie od pokoleń. Tak też mnie wychowali. W miłości do Boga, Polski i Kościoła. Z poszanowaniem dziejów ojczystych i rodzinnych. Potem sam uznałem tę drogę za własną.

Do tej pory myślałem, ze kościół jest jeden i ten sam. Ale tak nie jest. Tamten był kościołem jawnym, przynajmniej ja tak go traktowałem, może się myliłem. Dzisiejszy – ten, z którym mamy do czynienia – jest tajny. Wtedy była jedna główna linia podziału: oni (partia/władza) i my naród - wierzący w większości, w jedności z kościołem, pod światłym przywództwem Prymasa Tysiąclecia. Dzisiaj czuję się, jakbym dla jakichś „nich” w kościele stał tam, gdzie wtedy ZOMO (pytanie za złotówkę, kto to powiedział? Może i wymyślił?), albo wręcz jakbym był ubekiem. Biedna nasza Polska cała 2014. To przed nami muszą kryć się w tajnym kościele, swoim i dla swoich.

PS.
Zdjęcia z różnych odwiedzin prof Aleksandra Jackowskiego w Annopolu, szkole, kościele. Na zdj. oprócz profesora, ojciec Andrzej Madej OMI, przełożony misji sui iuris w Turkmenistanie, ks. prob. Antoni Czajkowski, prof. Sławomir Sowiński, p. Krzysztof Kalinowski i Kazik Orzechowski.