niedziela, 22 stycznia 2012

Realizm Jezusa, filozofia i teologia ze Strach贸wki

W Ogrodzie Oliwnym w scenie aresztowania padaj膮 s艂owa Aresztowanego do Piotra przyjaciela - "schowaj sw贸j miecz". Jezus zachowa艂 spok贸j i realizm. Dobrze ocenia艂 sytuacj臋. Po pierwsze - to by艂aby nier贸wna walka. Po drugie - czy mog艂a cokolwiek znaczy膰 w perspektywie czasu! Jezus widzi 艂atwo przewidywalny w tamtej scenie dramatu dalszy ci膮g historii. Poddaje si臋 temu, co konieczne i lepsze.

Mo偶na czyta膰 i interpretowa膰 Ewangelie tak, jak ka偶dy tekst. Nale偶膮c do jakiej艣 kultury, jeste艣my ni膮 kszta艂towani. Bierzemy pod uwag臋 jej zdobycze, podpowiedzi, j臋zyk, standardy itd. Nale偶膮c do wsp贸lnoty wyznawc贸w Jezusa korzystamy tak偶e z wypracowanych przez wieki interpretacji Ko艣cio艂a, kt贸ry ma swoich teolog贸w, filozof贸w i 艣wi臋tych. Ma te偶 swoje instytucje. Obr贸s艂 w instytucje i tradycje.

W 偶yciu ludzi i w dziejach bywaj膮 chwile i wydarzenia o szczeg贸lnym znaczeniu. Chc臋 zwr贸ci膰 uwag臋 na jedn膮 z nich - na nauk臋 o osobie Soboru Watyka艅skiego II. Wed艂ug mnie jest to istna rewolucja kulturowa. Osoba nie jest odkryciem soboru. W r贸偶ny spos贸b by艂a obecna w kulturze przed nim. Doczeka艂a si臋 nawet w艂asnej nauki - personalizmu. A jednak uwa偶am, 偶e sob贸r odegra艂 szczeg贸ln膮 rol臋 w jej wywy偶szeniu. W pewien spos贸b mo偶na m贸wi膰 o jej sakralizacji w uj臋ciu soborowym.

Kardyna艂 Wojty艂a te偶 tak widzia艂 Sob贸r - ""Deklaracja o wolno艣ci religijnej" i Konstytucja Duszpasterska Ko艣cio艂a "Gaudium et spes" stanowi膮 ca艂o艣膰 w my艣leniu soborowym poprzez jeden g艂贸wny przedmiot... Przedmiotem tym jest osoba ludzka" (1968). I dalej "wydaje si臋, 偶e wraz z tymi dokumentami znajdujemy si臋 na jakiej艣 p艂aszczy藕nie najbardziej podstawowej dla my艣lenia soborowego... kt贸ra jest jakby wypadkow膮 wsp贸艂czesno艣ci".
Je偶eli w naszych czasach jeste艣my 艣wiadkami rodzenia si臋 moralno艣ci (i etyki), "personalistycznej" to Sob贸r Watyka艅ski II by艂 przy ich narodzinach. (tam偶e)
Do艂o偶臋 od siebie tak偶e sp贸jn膮 nauk臋 spo艂eczn膮 ko艣cio艂a, wy艂o偶on膮 "personalistycznie" (miejscami filozoficznie, miejscami poetycko) w encyklikach spo艂ecznych Jana Paw艂a II.

A po 15 latach od udzia艂u (wsp贸艂tworzeniu) Soboru i 10 latach od napisania powy偶szych s艂贸w wst臋pu do polskiego wydania dokument贸w soborowych, Karol Wojty艂a - jako papie偶, kt贸ry pozosta艂 cz艂owiekiem - stawa艂 wobec ludzkich nadziei, rozpaczy, oczekiwa艅 w 艣wiecie wsp贸艂czesnym. Sam nie m贸g艂 rozwi膮za膰 problem贸w ca艂ego 艣wiata i Ludzko艣ci. M贸g艂 tylko cytowa膰 Jezusa z Nazaretu, wskazywa膰 na Niego i celebrowa膰 Jego mistyczn膮 (sakramentaln膮) obecno艣膰 i dzia艂anie.

Realizm Jezusa jest wi臋kszy ni偶 nasz realizm i ni偶 realizm 艣wi臋tych papie偶y.

Pisz膮c bloga daj臋 mimochodem jak膮艣 swoj膮 filozofi臋 i teologi臋. S膮 one rozrzucone po r贸偶nych postach. To s膮 moje pierwszoplanowe tematy, a bardziej p艂aszczyzny rozgrywania si臋 ludzkiego dramatu lub perspektywy i scena 偶ycia. Nie dramatyzm, a dramaturgia w jasnym (pogodnym) 艣wietle wiary i rozumu.

Ta filozofia i teologia by艂yby lepsze, czyli bardziej wypracowane lub wypolerowane, gdyby by艂 jakikolwiek odg艂os dyskusji z wsp贸艂-mieszka艅cami globu (gminy). Dialog jest froterk膮. Po艂ysk odbija 艣wiat艂o.

Czy personalizm jest anty-instytucjonalny? I czym si臋 r贸偶ni religijno艣膰 osobowa (aspekt podmiotowy) od instytucjonalnej (nacisk na po艣rednio艣膰, po艣redniczenie poprzez zwyczaje, tradycje i hierarchi臋, tak偶e tzw. w艂adzy "duchowej")?

Za Wikipedi膮 - "An institution is any structure or mechanism of social order and cooperation governing the behavior of a set of individuals within a given human community. Institutions are identified with a social purpose and permanence, transcending individual human lives and intentions, and with the making and enforcing of rules governing cooperative human behavior.

The term "institution" is commonly applied to customs and behavior patterns important to a society, as well as to particular formal organizations of government and public service. As structures and mechanisms of social order among humans, institutions are one of the principal objects of study in the social sciences, such as political science, anthropology, economics, and sociology... theorists tend to acknowledge socio-cultural reification of religious practice... reification is generally accepted in literature and other forms of discourse where reified abstractions are understood to be intended metaphorically... In rhetoric, it may be sometimes difficult to determine if reification was used correctly or incorrectly."


Cytat z polskiego odpowiednika stron dotycz膮cych poj臋cia "instytucja", "instytucjonalne" - "tutaj" -
Poj臋cie "instytucja" - odnosi si臋 do zachowa艅 ludzkich i ich regulacji, uj臋cie ich w pewne wzory i trwa艂e sposoby dzia艂ania (w imieniu grupy i s艂u偶膮ce zaspokojeniu jakich艣 istotnych potrzeb grupy (instytucje ekonomiczne, polityczne, kulturalne czy religijne)
- z podej艣ciem instytucjonalnym wi膮偶膮 si臋 warto艣ci, normy, symbole, rytua艂y itp.
- poj臋cie instytucji przesuwa uwag臋 na kulturowy wymiar procesu regulacji: na sens i znaczenie, jakie dana spo艂eczno艣膰 nadaje r贸偶nego rodzaju zachowaniom
- instytucjonalizacja - wyst臋puje po pewnym okresie istnienia organizacji w wyniku nawarstwienia si臋 tradycji, a tak偶e jako rezultat 艣wiadomych zabieg贸w przyw贸dc贸w, wykszta艂ca swoje symbole i rytua艂y – s艂u偶y to socjalizacji cz艂on贸w organizacji
- instytucjonalizacja wzmacnia niezawodno艣膰, a zatem i przewidywalno艣膰 zachowa艅 organizacyjnych, zmniejsza konflikty wewn臋trzne, staje si臋 narz臋dziem kontroli spo艂ecznej"

Raport opracowany na podstawie bada艅 Instytutu Statystycznego Ko艣cio艂a Katolickiego w Polsce przyznaje, 偶e s艂abo艣ci膮 naszego 偶ycia religijnego jest strona intelektualna wiary. M臋cz臋 si臋, bo nie widz臋, 偶eby wiedza instytucjonalnego ko艣cio艂a przek艂ada艂a si臋 na wysi艂ki program贸w duszpasterskich i 偶ycie lokalnych wsp贸lnot wiary (parafie). Wzmocnienie tej strony religijno艣ci i ko艣cielno艣ci jest jednym z istotnych warunk贸w, bym ko艅czy艂 ten etap 偶ycia w pokoju. Instytucje nie zbawi膮. Zbawia Osoba, Jezus z Nazaretu. Mo偶na Go spotka膰 i pozna膰 z pomoc膮 instytucji, ale zrozumie膰 i chcie膰 na艣ladowa膰 mo偶na tylko na poziomie 偶ycia osobowego (podmiotowy aspekt wiary).

Ko艣ci贸艂 posoborowy, osobowa wiara, z mocnym akcentowaniem jej podmiotowego aspektu, u偶ywaj膮cy w duszpasterstwie parafialnym takiego zestawu poj臋膰 i zwi膮zanych z nimi dzia艂a艅 - samo艣wiadomo艣膰 Jezusa, ko艣cio艂a i siebie samego, osoba, personalizm, wsp贸lnota, to偶samo艣膰, identyfikacja, ludzka egzystencja, trwanie w autentycznym dialogu z lud藕mi 偶yj膮cymi na terenie parafii (czyli z ca艂ym 艣wiatem, bro艅 Bo偶e jednopartyjnym), poszanowanie ka偶dej my艣li ludzkiej (bo "taka jest droga dochodzenia do prawdy"(JPII)) - MA OGROMN膭 ATRAKCYJNO艢膯 W KULTURZE CZ艁OWIEKA WSZYSTKICH WIEK脫W (attract to - przyci膮ga膰, nie uwodzi膰).

Zamiast o Soborowej nauce o osobie us艂ysza艂em dzisiaj niestety o skandalu w mojej by艂ej parafii, w kt贸rej katechizowa艂em par臋 lat. Nie m贸wcie, 偶e nie mo偶na pokazywa膰 tr臋dowatych w naszej wsp贸lnocie wierz膮cych. Tacy te偶 s膮, cho膰 mam nadziej臋, 偶e wi臋cej ich jest w tej zarozumia艂ej (butnej) grupie, nie w tej soborowo-wsp贸lnotowo-m膮drej-osobowej i pokornej. Wsp贸lnota i prawda o (o)sobie mo偶e by膰 (jest) pomoc膮 wielk膮.
Soborowy, wieczny ko艣ci贸艂 z 偶ywych kamieni te偶 dzisiaj znalaz艂em. Podpowiedzia艂 Jasiek, z Glasgow. Sam te偶 do艣wiadczy艂 takiego. Zajrzyjcie tutaj na Youtube 偶eby odnowi膰 wiar臋 i mi艂o艣膰. Za takich, jak ten z Legionowa trzeba si臋 tylko modli膰. Ale jaki ko艣ci贸艂 jest w naszej wsi, gminie, mie艣cie - ZALE呕Y OD NAS I OD ODWAGI NASZEJ WIARY I DZIA艁A艃 (tak偶e w Internecie).
PS.
Hela sko艅czy艂a 18 lat. Pami臋tam tamt膮 noc i szklank臋 na drodze do Mi艅ska Mazowieckiego, gdzie przysz艂a na 艣wiat. Zastanawia艂em si臋, czy wraca膰 po nocy do domu. Z rado艣ci jednak wr贸ci艂em po lodzie, 偶eby podzieli膰 si臋 z "reszt膮" szcz臋艣ciem.

Brak komentarzy:

Prze艣lij komentarz